รอบรู้เรื่องศัตรูข้าว

นานาสาระเกี่ยวกับศัตรูข้าว

เทคนิคเกษตร
แมลงศัตรูข้าว ถือได้ว่าเป็นตัวบ่อนทำลายผลผลิตของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวมาช้านาน หลักการทั่วไปในการป้องกันกำจัดศัตรูข้าว จะต้องใช้วิธีการป้องกันกำจัดศัตรูพืชแบบผสมผสานที่เรียกคำย่อว่า ”ไอพีเอ็ม” พูดให้เข้าใจง่ายๆก็คือ ให้เกษตรกรใช้หลายวิธีร่วมกัน เช่น การใช้พันธุ์ต้านทานโรค การทำแปลงนาให้สะอาด การใช้ศัตรูธรรมชาติจัดการกันเอง และที่สำคัญคือ ต้องมีการตรวจนับศัตรูพืช โดยเลือกใช้สารเคมีตามความจำเป็น และเกษตรกรควรเลือกเป็นอันดับสุดท้าย เฉพาะกรณีที่ไม่สามารถใช้วิธีอื่นได้ และเกษตรกรพิจารณาแล้วเห็นว่าคุ้มทุน ตลอดจนไม่ทำให้ศัตรูธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเสื่อมสลายไป

ศัตรูข้าวที่สำคัญมี 3 ประการ คือ

1. วัชพืช สามารถแบ่งเป็นกลุ่มได้ดังนี้

- วัชพืชใบแคบ ได้แก่ หญ้าข้าวนก หญ้าไม้กวาด หญ้าขน หญ้าแดง

- วัชพืชใบกว้าง ได้แก่ ผักปอดนา ขาเขียด เทียนนา แพงพวยน้ำ เซ่งใบมน ผักตับเต่า

- วัชพืชพวกกก ได้แก่ หนวดปลาดุก กกขนาก แห้วหมูนา แห้วทรงกระเทียม กกทราย ปรือ

- วัชพืชสาหร่าย ได้แก่ สาหร่ายข้าวเหนียว สาหร่ายเส้นด้าย สาหร่ายไฟ

- วัชพืชพวกเฟิร์น ได้แก่ ผักแว่น

2. แมลงและสัตว์ศัตรูข้าวที่สำคัญ คือ เพลี้ยไฟ หนอนกอ บั่ว หนอนปลอก แมลงดำหนาม หนอนห่อใบข้าว แมลงสิง หนอนกระทู้คอรวง ไส้เดือนฝอย หอยเชอรี่ ปูนา นก หนูเป็นต้น

3. โรคข้าวที่สำคัญ คือ โรคไหม้ โรคจู๋ โรคใบขีดสีน้ำตาลโรคใบจุดสีน้ำตาล โรคกาบใบแห้ง โรคถอดฝักดาบ โรคกาบใบเน่า โรคเมล็ดด่าง โรคขอบใบแห้งต่างๆเป็นต้น

สาเหตุที่ทำให้พืชเป็นโรค

- สาเหตุประการแรกคือ มีเชื้อ เช่น เชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส หรือ  ไมโครพลาสมา

ไส้เดือนฝอย

- สาเหตุประการที่สองคือ ไม่มีเชื้อ เช่น สิ่งแวดล้อมไม่เหมาะสม อุณหภูมิสูงหรือต่ำเกินไป สภาพดินน้ำและอากาศเป็นพิษ การขาดแร่ธาตุอาหาร

เชื้อไวรัส คือสิ่งที่มีตัวตน ประกอบด้วย โปรตีน และนิวเคลียอิกแอสิด สามารถขยายจำนวนได้ในเซลล์ที่มีชีวิตขนาดของไวรัสเล็กจิ๋ว ซึ่งเรามองไม่เห็นด้วยตาเปล่า หรือแม้แต่มองด้วยกล้องจุลทรรศน์ธรรมดา ต้องใช้กล้องจุลทรรศน์อิเลคตรอน ไวรัสทุกชนิดเป็น Parasite อยู่ภายในเซลล์ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคต่อสิ่งมีชีวิตทั้งปวง

เชื้อรา คือพืชที่ไม่มี  Chlorophyll (คลอโรฟีล) ซึ่งมีขนาดเล็กตั้งแต่เป็นเส้นใย ที่ชอบขึ้นบนซากพืช ซากสัตว์ จนถึงขนาดใหญ่ เช่นพวกเห็ดทั้งหลาย เชื้อราบางชนิดเป็นสาเหตุของโรคคนสัตว์และพืช

เชื้อแบคทีเรีย คือจุลินทรีย์ที่มีขนาดเล็กมากไม่สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า มีรูปร่างตั้งแต่ กลม-กลมรี  และส่วนใหญ่เป็นแท่ง มักมีหาง ตรงส่วนปลาย เป็นสาเหตุโรค คน สัตว์ และพืชมากมาย โรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียมักจะเกิดการเน่าผุส่งกลิ่นเหม็น

ไส้เดือนฝอย คือสัตว์ที่มีขนาดเล็ก  ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า อาศัยอยู่ในดิน และส่วนต่างๆของพืช มีทั้งเป็นพวก  Parasite และพวก Saprophie